مته چیست ؟
مته به انگلیسی Drill Bit به یک قطعه و ابزارک فلزی گفته می‌شود . از آن برای سوراخکاری چوب، فلزات، شیشه، بتن، سنگ و مصالح ساختمانی و باقی اجسام در شکل های مختلف و به کمک دریل یا یک دستگاه استاندارد دورانی و چرخان دیگر استفاده می‌شود. نوع کاربری، جنس سطح و قطعه کاری مورد نظر کاربر که سوراخکاری رو آن انجام می‌گیرد، نوع نوک مته، جنس و سایز آن از لحاظ قطر، بلندی و کوتاهی از جمله موارد بسیار مهم برای انتخاب یک مته ی درست است. در ادامه مقاله به معرفی انواع مته می پردازیم.
انواع مته دریل (Kind Of drill bit)
مته فلز
معروف ترین شکل که تمامی کاربران خانگی و صنعتی با آن آشنایی دارند مته فلز یا همان آهن است. میله ای با انتهای گرد که با عنوان ته گرد هم شناخته شده و از سایز و قطر بسیار کوچک تا بسیار بزرگ مثل ۱۶ میلی متر ساخته می‌شود. مته فلز با توجه به جنس و روکش ساخت در نوع های معمولی، فولاد تند بر HSS و کبالت وجود دارد. دریل های فلز معمولی و HSS برای فلزات نرم و سخت آهنی و مشابه کاربرد دارند اما نمی‌توانند فلزات بسیار سخت مثل فولاد و استیل ضد زنگ، تیتانیوم، چدن و … را سوراخ کنند. برای سوراخکاری این اجسام فلزی سخت صنعتی باید از دریل کبالت استفاده کرد.
مته الماسه
دیوار یا الماسه در قسمت بدنه بسیار شبیه به فلز است؛ اما وجه تمایز آن در نوک ابزار بوده که معمولا دو لبه برآمده و نوک برجسته الماسه از جنس کاربید دارد. از مته الماسه تنها روی مصالح ساختمانی مثل گچ، سنگ، بتن مثل کف و دیوار استفاده می‌شود و هرگز نباید از دریل دیوار روی فلز و چوب استفاده کرد چرا که سر الماسه آن خواهد سوخت.
مته چوب
برای تشخیص مته چوب مثل الماسه می‌توان از نوک آن استفاده کرد. این نوع دریل تخصصی چوب به جز دو لبه سر، دارای نوک تیز مرکزی است که به راحتی در انواع تخته چوب، نئوپان، ام دی اف MDF و… نفوذ می‌کند. هر ۳ دریل فلز، الماسه (دیوار) و چوب بدون شک پر استفاده ترین مدل ها در انواع کاربری هستند و در سایزهای متنوع از ۰٫۵ تا ۱۶ میلی متر ساخته می‌شوند.
مته کبالت
دریل کبالت دار به نوعی همان مته فلز HSS است که علاوه بر توانایی سوراخکاری تمام فلزات، برای انواع فلز سخت و آبکاری شده هم استفاده می‌گردد. سر تیغه و آج این دریل معمولا به ۵ درصد یا ۸ درصد کبالت مجهز شده است و این ماده کمک می‌کند تا مته کبالت ۵ درصد و کبالت ۸ درصد بتواند در تمام فلزات با سختی بالا یعنی انواع آلیاژهای فولادی، چدن، استیل ضد زنگ و … براحتی نفوذ کند. مته کبالت دار گرانتر از مته فلز معمولی و HSS بوده و امکان شکنندگی دارد.
مته گرانیت
این نوع دریل مخصوص گرانیت به نوعی ورژن مستحکم تر مته سرامیک است که با الماسه تنگستن کار باید برای سوراخکاری انواع گرانیت های نازک و ضخیم و لعاب دار به کار برده می‌شود. البته برخی از آنها امکان کار روی سرامیک را هم دارند اما ممکن است به قطعه آسیب بزنند. برای کار با دریل گرانیت حتما باید از آب جهت خنک کنندگی سطح حین دریل کاری استفاده کرد.
مته خزینه
خزینه، بیشترین استفاده را برای کابینت سازان و نجاران داشته و با توجه به مدلش، مناسب کار روی فلز و چوب است. این مدل از لحاظ شکلی در ۲ مدل ساخته می‌شود؛ یکی از مدل ها تنها دارای یک گنبدی و مخروطی آج دار است که کار سوراخکاری اولیه را انجام نمی‌دهد. این مدل خزینه تنها برای خزینه کردن سوراخی که از قبل دریل کاری شده کاربرد دارد. اما مدل دوم در قسمت آج دار از دو بخش دریل معمولی و پایه خزینه تشکیل شده است. در این مدل، هنگام کار ابتدا بخش آج به درون قطعه رفته و مثل یک مته معمولی سوراخ زنی انجام می‌شود؛ سپس قسمت پهن تر و پایه، کار خزینه کردن را انجام می‌دهد.
مته مخروطی یا کاجی
مته پله ای یا مخروطی به مدلی گفته می شود که نوک آن کاملا شبیه به یک مخروط هندسی و درخت بوده و برای همین به اسم کاجی یا درختی هم شناخته می‌شود. یکی از عمده مشکلات در استفاده از مته مارپیچ، خصوصا در سوراخکاری سایز بزرگ با دریل، ایجاد سوراخ و حفره ناهموار است. یعنی در مدل فلز معمولی در سایزهای بزرگ در صورت عدم دقت کاربر و لنگی دریل، براحتی باعث خراب شدن درون سوراخ خواهد شد و یک حفره و دایره ای کج و نامنظم خواهد ساخت. این مدل برای رفع این مشکل استفاده می‌شود؛ ابتدا با ایجاد یک سوراخ کوچک به داخل سطح رفته و با کمک پله های بعدی حفره را تا میزان دلخواه کاربر گشادتر می‌کند، بدون اینکه به لبه های داخلی آسیب بزند.
مته گازور
یکی دیگر از محصولات مخصوص کارگاهی نجاری، چوب کاران و البته برش پلاستیک که مخصوص حفر سوراخ با عمق کنترل شده و با قطر بزرگ روی انواع قطعات چوبی و پلاستیکی است. مته گازور دارای یک کله گی پهن بوده و با قرار گرفتن روی سطح، یک دایره کامل در آن خواهد ساخت. از این مته برای در آوردن جای لولا و قفل درب کابینت، برش محل اتصال اعضای مختلف اسباب بازی و عروسک و … استفاده می‌شود برای همین به نام مته جا قفل هم معروف است. سایز آن با توجه به قطر دایره سر آن شناخته شده و از سایزهای قطر ۱۶ تا ۱۰۰ میلی متر در بازار وجود دارد.
مته گردبر
از محبوب ترین دریل ها که خود مجموعه متنوعی از این محصولات را تشکیل می‌دهد مته گرد بر است. از بین گردبر برای در آوردن یک سوراخ گرد بزرگ کامل و یا یک دایره به صورت شیاری استفاده می‌شود. این نوع با توجه به جنس، شکل و سایز جهت کار روی فلزات، چوب، پلاستیک، شیشه، دیوار و … کاربرد داشته و هر کدام از این مدل ها از لحاظ ظاهری کاملا با یکدیگر تفاوت دارد. این ابزار در کاربری های مختلف کارگاهی و صنعتی برای مواقعی که به یک حفره و سوراخ گشاد نیاز است استفاده می شود. این مدل انواع مختلفی دارد از جمله; گردبر فلز، گردبر شیشه، گردبر چوب و MDF، گردبر بتن و سنگ، گردبر کبالت دار و… . این مدل به غیر از کاربری متنوع با توجه جنس قطعه کاری مورد نظر، در مدل ها و ساختارهای متفاوتی هم ساخته می‌شود.
مته چهار شیار
مته الماسه چهارشیار به عضوی از خانواده بزرگ دریل بتن کن و چکش تخریب گفته می‌شود. این نوع شکل و الگوی ساختاری شبیه به مته معمولی دارند اما سایز قطر و طول آن بسیار بزرگتر است. از این نوع برای قلم گیر چکش تخریب و بتن کن و ایجاد سوراخ هایی بسیار بزرگ در مصالح ساختمانی استفاده می‌گردد. سر ۴ شیار مجهز به جنس کارباید دو الماسه یا چهار الماسه بوده و قسمت ته مته هم دارای ۴ عدد شیار استاندارد برای قلم گیرهای چهار شیار است.
مته پنج شیار
مته قلم پنج شیار به نوعی همسان مدل چهار شیار است. به دلیل وجود و طراحی ۵ عدد شیار استاندارد در قسمت انتهایی آن که در قسمت قلم گیر بتن کن جای می‌گیرد، ان ها را به نام ۵ شیار می‌شناسند و کاربرد آنها دقیقا مثل نوع قبلی برای تخریب و سوراخکاری کف، دیوار، سقف و مصالح ساختمانی و ساختمان سازی است. این نوع دریل بتن کن با توجه به سایز قطر و طول کلی انتخاب می‌شوند و طول های آنها از حدود ۱۰ سانتی متر تا ۶۰ سانتی متر وجود دارد. سایز قطر این نوع دریل بتن کن ها نیز از ۴ میلی متر به بالاتر قابل تهیه است.
